صنعت داروسازی ایران با قابلیت‌های منحصر به فرد خود، موقعیت ممتازی برای حضور در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. در این گزارش به بررسی جامع این حوزه می‌پردازیم.
الف) مزیت‌های رقابتی صنعت داروی ایران
1. ظرفیت‌های تولیدی چشمگیر:
- توان تولید بیش از 95 درصد داروهای مورد نیاز داخلی
- وجود زیرساخت‌های پیشرفته تولیدی در بیش از 80 کارخانه داروسازی کشور
2. جایگاه جغرافیایی استراتژیک:
- دسترسی به بازارهای پرجمعیت همسایه با بیش از 400 میلیون مصرف‌کننده بالقوه
- موقعیت ترانزیتی مناسب برای صادرات به کشورهای حوزه CIS و خاورمیانه
ب) الزامات جدید صادراتی (آخرین ویرایش: اسفند 1401)
سازمان غذا و دارو با هدف حفظ تعادل عرضه در بازار داخلی، ضوابط جدیدی را اعمال کرده است:
- ارائه برنامه تولید فصلی با جزئیات کامل
- امکان صدور مجوز برای 30 تا 50 درصد مازاد تولید
- نظارت مستمر بر تعهدات تولیدی
- شفاف‌سازی فرآیند صدور مجوز برای داروهای با فرمولاسیون خاص
ج) چالش‌های اساسی پیش‌رو
1. موانع ساختاری:
- پیچیدگی فرآیندهای اداری و طولانی بودن زمان صدور مجوزها
- نوسانات نرخ ارز و مشکلات تامین مواد اولیه وارداتی
2. مشکلات مالی:
- معوقات پرداخت‌نشده سازمان‌های بیمه‌گر
- محدودیت‌های دسترسی به منابع مالی بین‌المللی
د) راهکارهای توسعه صادرات
1. بهبود فضای کسب‌وکار:
- ایجاد پنجره واحد صدور مجوزهای صادراتی
- راه‌اندازی سامانه هوشمند نظارت بر تولید و صادرات
2. ارتقای رقابت‌پذیری:
- توسعه همکاری‌های فناورانه با شرکت‌های بین‌المللی
- سرمایه‌گذاری در حوزه تحقیقات و توسعه فرمولاسیون‌های جدید
ه) چشم‌انداز آتی
با برنامه‌ریزی دقیق و رفع موانع موجود، صنعت داروسازی ایران می‌تواند:
- سهم خود را در بازارهای منطقه‌ای به 15 درصد افزایش دهد
- سالانه بیش از 2 میلیارد دلار ارزآوری داشته باشد
- به یکی از 10 تولیدکننده بردارو در منطقه تبدیل شود
نتیجه‌گیری
تحقق پتانسیل‌های صادراتی این صنعت نیازمند عزم ملی، همگرایی بین بخشی و اجرای سیاست‌های حمایتی هدفمند است. با بهره‌گیری از مزیت‌های نسبی و رفع چالش‌های موجود، صنعت داروسازی می‌تواند به موتور محرکه توسعه صادرات غیرنفتی کشور تبدیل شود.